30 jaar jaarboek armoede en sociale uitsluiting: is er op 30 jaar armoedebestrijding sprake van verbetering?
Op 1 december stelde de Universiteit Antwerpen haar dertigste handboek armoede en sociale uitsluiting voor tijdens een colloquium. In deze dertigste editie blikten de auteurs terug op 30 jaar armoedebeleid. BAPN nam deel aan het paneldebat waarin middenveldorganisaties een aantal belangrijke evoluties toelichtten, alsook de weg vooruit bespraken.
Eén van de centrale vragen van het nieuwe jaarboek is of er op 30 jaar tijd sprake is van verbetering op vlak van armoede en sociale uitsluiting? Het antwoord op deze vraag is helaas zeer teleurstellend. Jill Coene, één van de auteurs van het handboek, lichtte toe: “Ondanks Talloze ingrepen is het risico om in armoede te belanden al 30 jaar even hoog. Nog steeds één op zeven Belgen leven in een gezin met een inkomen onder de armoedegrens. Nog altijd overheerst het idee dat armen het zelf gezocht hebben.”
In het handboek worden verschillende beleidsdomeinen onder de loep genomen, zoals toegang tot wonen, justitie en onderwijs. Onze collega’s van het Vlaams Netwerk Tegen Armoede schreven een hoofdstuk waarin zij 30 jaar beleidsparticipatie vanuit armoede-ervaring evalueerden. Eén van hun belangrijkste vaststellingen is dat mensen in armoede vooral een aanpak missen die de structuren onderuithaalt die armoede veroorzaken of in stand houden. Zo stelde één van de personen met armoede-ervaring die zij geïnterviewd hebben: “Het beleid zet stappen, maar is nu vooral bezig met kleine trajecten te subsidiëren. Het zijn eigenlijk allemaal pleisters op een open wonde. Die kleine projecten en 'bijpassingen' kosten het beleid en de maatschappij ook heel veel geld, maar structureel verandert dat niets. Als ik het zo bekijk, zouden ze beter de fundamenten aanpakken zodat er structureel iets verandert.”
Ook de impact van de coronacrisis op de armoede en sociale ongelijkheden in België kwam aan bod. Wetenschapper Wim Van Lancker benadrukte hierbij tijdens het colloquium dat de coronacrisis zowel de sterktes als de zwaktes van de sociale bescherming heeft belicht. De sociale bescherming heeft ervoor gezorgd dat ons land niet in een diepe crisis is gestort en dat vele mensen niet in de armoede terecht zijn gekomen. Tegelijktijdig legde het ook bloot dat er een onderbescherming is van mensen met een kwetsbaar profiel (jongeren, kunstenaars, mensen met een atypisch contract, eenoudergezinnen,…). Om de fundamentele problemen van onze welvaartsstaat aan te pakken, zijn grondige hervormingen nodig die terug naar de basisprincipes gaan, zoals een goede bescherming tegen sociale risico’s voor alle vormen van arbeid en een ultiem vangnet met het leefloon waarbij betere bescherming voor iedereen samengaat met maatwerk op lokaal niveau.
Na de toelichting van het handboek vond een debat plaats met verschillende middenveldorganisaties, waaronder BAPN. In haar tussenkomst benadrukte Caroline Van der Hoeven (coordinator BAPN) het belang van toereikende en toegankelijke inkomens. “Een te laag inkomen zorgt ervoor dat mensen op verschillende domeinen (gezondheid, onderwijs, huisvesting,…) hun rechten niet kunnen laten gelden. Bovendien is het een belangrijke factor om werk te vinden, een opleiding te volgen en aansluiting te vinden bij de samenleving. Trek de laagste inkomens daarom op tot boven de Europese armoedegrens!”.
Het 30ste handboek is hier terug te vinden: Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting Universitaire Stichting voor Armoedebestrijding, Universiteit Antwerpen
Lees hier het artikel dat naar aanleiding van het jaarboek in De Standaard is verschenen: Talloze ingrepen, en toch is risico om in armoede te belanden al 30 jaar even hoog - De Standaard