Een beetje ademruimte voor mensen met dreigende schulden, maar voor hoe lang?

Heel wat huishoudens hebben de afgelopen maanden hun inkomen zien dalen, terwijl ze terzelfdertijd werden geconfronteerd met stijgende kosten. Recente cijfers van de EU-SILC-enquête tonen daarbij aan dat maar liefst 25.3% van de bevolking onvoldoende spaargeld heeft om een moeilijke periode als deze te overbruggen. Al deze elementen leiden ertoe dat de schuldenproblematiek, die reeds heel wat gezinnen in ons land trof, stevig groeit.

De regering nam reeds enkele goede initiatieven om huishoudens te beschermen wanneer ze niet tijdig hun rekeningen kunnen betalen. Er kwam onder andere een betalingsuitstel voor het hypothecair krediet, uithuiszettingen werden tijdelijk verboden en ook het afsluiten van elektriciteit, gas of water is momenteel niet mogelijk. Vorige week werd in het federale parlement ook een nieuw wetsvoorstel aanvaard dat het uitvoerend beslag tijdelijk opschort.

Een maatregel waar het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding samen met andere middenveldorganisaties reeds geruime tijd voor pleit is een betalingsuitstel voor het consumentenkrediet. We zijn dan ook blij te vernemen dat het federale parlement dit gisteren mogelijk maakte. Een dergelijke maatregel was broodnodig, in februari dit jaar hadden maar liefst 5.339.237 personen een dergelijk krediet lopende. Door een gebrek aan spaargeld zijn het vaak ook de meest kwetsbare consumenten die zich moeten richten tot een krediet wanneer de wasmachine, de mobiele telefoon of auto het begeeft.

Ondanks het goede initiatief om een betalingsuitstel voor het consumentenkrediet mogelijk te maken, vrezen we dat kwetsbare huishoudens onvoldoende toegang zullen krijgen. Zo moeten consumenten kunnen aantonen inkomensverlies te lijden door de Corona-crisis. Mensen met een uitkering vallen hierdoor sowieso uit de boot. Hun inkomsten zijn misschien niet gedaald maar deze huishoudens moesten al voor de crisis zien rond te komen met een uitkering onder de Europese armoedegrens. De prijsstijgingen in de supermarkt, de voedselbanken die hun deuren sloten, het meerverbruik aan energie, internet en telefonie, of de extra gezondheidskosten betekenden voor velen onder hen de financiële doodsteek. Hoewel een budget in evenwicht onhaalbaar is, zullen zij toch de financiële lasten van hun consumentenkrediet moeten blijven dragen.

Consumenten mogen voor één april nog geen betalingsachterstand hebben opgelopen. Ook hier is er onvoldoende rekening gehouden met de kwetsbare consument die reeds voor deze datum het moeilijk had om de eindjes aan mekaar te knopen. Het had nochtans anders gekund door bijvoorbeeld niet de consument als wel de reeds opgelopen betalingsachterstand voor deze maatregel uit te sluiten.

Enkel kredieten met een minimale maandelijkse aflossing van 50 euro komen in aanmerking. Laat het net die kleine kredieten zijn waar mensen met beperkte inkomsten beroep op doen.

Kredietverstrekkers zullen de informatie over het betalingsuitstel op hun website publiceren. Consumenten zullen vervolgens zelf een aanvraag moeten indienen. Door de digitale kloof vrezen we voor een zeer lage take-up bij kwetsbare groepen. Heel wat sociale organisaties bij wie deze mensen normaal ondersteuning krijgen voor een dergelijke aanvraag zijn momenteel gesloten. We hadden daarom liever gezien dat kredietverstrekkers proactief consumenten moesten informeren over een mogelijk betalingsuitstel wanneer ze een betalingsachterstand opliepen.

Hoewel er geen nalatigheidsinteresten, boetes of dossierkosten worden aangerekend bij het toekennen van het uitstel, moeten de debet interesten op het uitstaande kapitaal voor de periode van het betalingsuitstel achteraf wel nog worden betaald. Bij het betalingsuitstel voor een hypothecair krediet werd ervoor gekozen om kwetsbare gezinnen hiervan vrij te stellen. We zijn dan ook teleurgesteld dat dit voor het consumentenkrediet niet het geval is.

Het betalingsuitstel voor het consumentenkrediet is niet enkel weinig toegankelijk voor veel mensen in armoede het biedt ook geen structurele oplossing. Mensen krijgen nu een betalingsuitstel, ze worden tijdelijk niet uit hun huis gezet of hun gas en elektriciteit wordt niet afgesloten, maar op het einde van de rit zal de rekening wel volgen. Als armoedeorganisatie maken we ons grote zorgen over de verhoogde schuldenlast die deze crisis voor veel mensen met zich mee zal brengen. Uitzonderlijke omstandigheden vragen uitzonderlijke maatregelen. Daarom pleiten we ervoor dat kwetsbare huishoudens een directe financiële steun zouden krijgen, zodat ook zij hun financiële verplichtingen kunnen nakomen.

Samengevat:

Wij willen er op aandringen dat volgende punten op één of andere manier nog kunnen bijgesteld worden m.b.t. het betalingsuitstel voor het consumentenkrediet:

• mensen die moeten leven van een uitkering vrijstellen van het bewijs van inkomensverlies wegens de coronacrisis
• het betalingsuitstel niet te beperken tot maandelijkse aflossingen van 50 euro en meer, maar het ook toe te staan voor kleinere bedragen
• kredietverstrekkers opleggen consumenten die een betalingsachterstand opliepen eerst te informeren over een mogelijk betalingsuitstel alvorens andere stappen te ondernemen
• net zoals voor het betalingsuitstel voor een hypothecair krediet kwetsbare gezinnen vrijstellen van de debet interesten op het uitstaande kapitaal voor de periode van het betalingsuitstel
• kwetsbare huishoudens een directe financiële steun toekennen zodat ook zij hun financiële verplichtingen kunnen nakomen

Tenslotte willen we het parlement en de regering oproepen de schuldenproblematiek ook op een structurele manier aan te pakken: willen we in de toekomst ook de insolvabiliteit van vele gezinnen in ons land aanpakken, en daarmee ook meteen één van de belangrijkste oorzaken voor de schuldenproblematiek moet er werk gemaakt worden van het verhogen van de uitkeringen tot boven de Europese armoedegrens.